Vrijdag 5 juni vallen de mussen dood van het dak en drijven zware onweersbuien over Nederland. Gelukkig is daar op zaterdag 6 juni 2015 niets van te merken. De koperen ploert begint haar reis aan de nagenoeg wolkenloze hemel en er staat een zacht briesje. De aangename ingrediënten voor een dagje Fortarock. Het grootste, doch kleinschalige, metalfestival van ons kikkerlandje. Behalve de line-up dan, die belooft vandaag genoeg grootse namen uit de metalwereld. Er wordt verteld dat er 15.000 bezoekers zijn in het Goffertpark in Nijmegen, maar naar mijn mening is dat ernstig naar beneden afgerond. De oppervlakte is een stuk kleiner dan voorgaande jaren en de tent van vorig jaar heeft plaatsgemaakt voor een open podium.
Doordat het ‘intiemer’ is dan vorig jaar zorgt het ervoor dat er geen moment geen muziek te horen is. Jammer is wel dat je bij de tweede en de derde stage het geluid van het andere podium hoort bij de stiltes tussen de nummers. Ook het soundchecken van bijvoorbeeld het hoofdpodium is hoorbaar bij de andere podia. Dan zou de tent toch weer uitkomst bieden, omdat daar het geluid goed wordt gefilterd.
Ik begin vandaag bij het Limburgse Carach Angren op het derde podium. De band kan eigenlijk met hun geschminkte gezichten het daglicht niet verdragen, maar starten goed op met hun orchestrale, technisch complexe, ‘graveyardmetal’. De band speelt zonder bassist, maar dat is geen gemis. De keyboards zijn flink bepalend voor het stevige geluid van Carach Angren. Vandaag is de band van toetsenist Ardek, drummer Namtar en zanger Seregor uitgebreid met een gitarist die zijn werk uitstekend goed doet. Zanger Seregor heeft een enthousiaste performance. Zijn zang is tijdens de ‘clean vocals’ niet geheel goed hoorbaar, maar in de overige stukken weet hij zich goed hoorbaar uit te drukken. Zelf ben ik onder de indruk van het nummer Crow Ticks On The Windows, afkomstig van het laatste album gevuld met horrorsprookjes. Tekst en muziek, met in het bijzonder de keyboards in een mooie rol, nemen me helemaal mee in het verhaal.
Op het tweede podium speelt ondertussen ook het Noorse Leprous, dat kort geleden het album The Congregation uitbracht. De band wordt aangekondigd als de meest belovende nieuwkomer in het progrock-/metalgenre er is de nodige promotie gedaan. Toen ik de band jaren eerder mocht aanschouwen, was ik absoluut niet onder de indruk van de band, maar vandaag laten de heren horen dat ze zich ontzettend hebben ontwikkeld en zetten, bijzonder netjes gekleed, een volwassen show neer en ik ben diep onder de indruk van het geluid en de intensiteit van de band die live is uitgebreid met een bassist. Zanger en toetsenist Einar Solberg lijkt alles te geven en neemt het publiek goed mee. Er staan nog niet heel veel bezoekers, maar diegene die aanwezig zijn, ondergaan de progrockpresentatie met veel plezier.
Leprous heeft de laatste tonen net gezet, wanneer het Zweedse Enforcer de show begint. Fijn dat er geen moment stilte valt, maar even nagenieten van Leprous of de start van Enforcer goed meemaken zit er niet in. Dat zal helaas verder op de dag nog een aantal keer voorkomen. Wat meteen opvalt bij het hoofpodium is het ontbreken van twee schermen aan beide kanten. Voor de gemiddelde bezoeker toch prettig wanneer deze er zijn om hetgeen op het podium nog eens wat groter mee te maken. Enforcer speelt ondertussen gewoon speedmetal, zoals we dat vroeger noemden. De snelheid zit er goed in, maar echt verheffend is het oeuvre niet.
Neem dan het Britse Sylosis dat met Dormant Heart dit jaar een geweldig album wist af te leveren. De verwachting die ik bij de albumreview uitsprak, wordt gelukkig bewaarheid. De band speelt strak en het geluid is goed. Ook live weet zanger Josh Middleton zich goed een weg te grunten in het geluid en zijn bijzondere subtiele gitaarmelodieën zijn netjes aanwezig. Dormant Heart was al veelbelovend, maar de band laat live een nog krachtiger geluid horen zo vroeg op de dag. Met het nummer Empyreal sluiten ze een geslaagde set af.
Godsmack is op het hoofdpodium begonnen. Het laatste album 1000hp is in Nederland goed ontvangen, gezien het aantal mensen dat klaarstaat voor deze band. Het werd hoog tijd dat ze Nederland aandeden voor wat shows. De band rond zanger Sully Erna (die voor de oprichting van de band in 1994 ruim twee decennia als drummer aan het werk was) is in thuisland Amerika enorm populair en ook op Fortarock speelt de band zijn stevige rock tot groot genoegen van de fans alhier. De performance is vrij statisch, maar de band heeft een uiterst sympathieke uitstraling en zoekt duidelijk contact met het publiek. De nummers hebben een goede groove en de geoliede band presteert live heel goed. Sully Erna pakt in een medley van historische rocknummers zijn oude vak even op en drumt er naast drummer Shannon Larkin lustig op los. We kunnen hier spreken van een dubbele dubbel-bass. Enige minpunt voor mij bij Godsmack is dat de tussenstukken soms wat lang duren. In de vijftig minuten die ze spelen, zou het van mij meer mogen knallen. Niettemin heeft Fortarock er erg goed aan gedaan om deze Amerikaanse gigant te boeken.
Van de Amerikaanse rock naar de thrashmetal van Flotsam & Jetsam, waarin 1982 bassist Jason Newsted nog speelde. Eric Knutson is goed bij stem, de band speelt goed en laat een publiek achter dat danig onder de indruk is. Goede gangbare metal dat af en toe het oude Judas Priest geluid in de nummers verwerkt.
Een tandje harder speelt het eveneens Amerikaanse Dying Fetus op het andere podium. Ze starten sterk met het nummer In The Trenches. Dit belooft deathmetal in zijn meest pure vorm en dat wordt bewaarheid. De band rond grunter/gitarist John Callagher heeft de nodige bezettingswisselingen achter de rug, maar zet in de huidige bezetting (sinds 2007) zonder poeha een strakke set neer. De combi van zang werkt goed waarbij de techniek van John onnavolgbaar lijkt. Bij drummer Trey Williams lijkt de metronoom te zijn ontploft gezien de enorme snelheid waarmee nummers als One Shot, One Kill, het nieuwe nummer Induced Terror; Grotesque Impalement; From Womb To Waste en Your Treachery Will Die With You worden gespeeld. De circle-/moshpit voor aan het podium bewijst de enorme impact van het bandgeluid.
Ten opzichte van het oorspronkelijke programma speelt Papa Roach, na stuivertje wisselen met Parkway Drive, nu op het hoofdpodium. Een plek die ze ook degelijk verdienen. Werd Papa Roach ooit bekend met het populaire Last Resort; ondertussen heeft de band goed in de gaten gekregen hoe het werkt. Ook vandaag krijgen we een band voorgeschoteld waar de energie vanaf straalt. Het is niet de eerste keer dat ik Papa Roach zie en ook vanmiddag vallen ze in het geheel niet tegen. Uit het complete oeuvre speelt de band gangbare en opzwepende nummers waarbij de diverse hits natuurlijk niet ontbreken. Maar ook het nummer Face Everything And Rise van het laatste album F.E.A.R. komt voorbij. Zanger Jacoby Shaddix lijkt geen dag ouder, wanneer hij met zijn karakteristieke moves over het podium beweegt. Hij bespeelt het publiek dat graag meedoet en we zien hem van het podium afgaan om zich dicht bij de voorste rijen te bewegen. De band speelt de nummers foutloos met in de eindfase natuurlijk het eerder genoemde Last Resort.
Ruim voordat de thrashers van Exodus op het podium verschijnen, staat er al veel publiek. Wanneer al deze mensen voor gitarist Gary Holt komen, komen ze bedrogen uit, want deze goede man had deze middag andere verplichtingen wat duidelijk wordt wanneer de band een intro van Slayer inzet. Gitarist Kragen Lum valt echter uitstekend voor Gary in. Zanger Steve ‘Zetro’ Souza is ook weer terug op zijn stek, maar komt qua geluid niet goed uit de verf. Op de een of andere manier is Exodus nooit uitgegroeid tot een thrashband van groot formaat en dat is bijzonder. Het zou kunnen komen door de constante wisseling in de bezetting. Op Fortarock laten ze wel een hechte band ziet, die, op het kleine podium, hun vingers tot blaren spelen. Van het laatste album komen de nummers Black 13 en Blood In Blood Out voorbij. Juist ook met deze nummers laat Exodus horen nog niet uitgespeeld te zijn op het thrashveld.
De sympathieke heren van Red Fang laten ondertussen ook horen dat ze er zijn. Met hun aanstekelijke nummers die op stevige rock and roll zijn gestoeld, is het goed toeven in het nog altijd aangename weer. De humor die kenmerkend voor de heren lijkt te zijn in de video’s die ze schieten, komt helaas op het podium niet naar voren.
Zwaargewicht pur sang Lamb Of God mag in aanloop naar het nieuwe album dat 24 juli uitkomt, het hoofdpodium onveilig maken. In het begin is het geluid niet optimaal en is zanger Randy Blythe slecht verstaanbaar. Een euvel dat het hoofdpodium vandaag meermalen ondervindt. Desolation is dan ook voorbij zonder dat iedereen er erg in heeft. Met Lamb Of God heeft Fortarock wel een headliner in de middag weten te zetten. Een grote hoeveelheid fans geniet van nummers als Walk With Me In Hell en Laid To Rest. Van het nieuwe album speelt Lamb Of God het nummer Still Echoes, waarin Randy de recente vervelende ervaringen met justitie naar voren brengt. Richting het einde van dit veel te korte optreden ontstaat er een enorme circlepit wanneer Redneck wordt ingezet. De spanning bouwt zich op en met afsluiter Black Label is het met recht tot een hoogtepunt gekomen. Alleen deze band is de prijs van de toegangskaart (die al naar beneden was gebracht) al waard. Het optreden was te kort, maar gelukkig komt Lamb Of God dit jaar nog op Graspop, in Drachten en in Tilburg.
Clutch is een bijzonder fenomeen op Fortarock. De heavy (blues)rock klinkt goed en velen genieten van het optreden. Zanger Neil Fallon is als voorganger lekker op dreef en zoekt geregeld de interactie met het publiek, terwijl Hatebreed aan de andere kant van het veld de boel onveilig maakt. In 2013 stond Hatebreed ook al op de affiche en het is niet verwonderlijk dat ze er weer zijn. Deze band is naar mijn mening wel te groot voor het tweede podium. Het zal de aanwezigen een zorg zijn. De opzwepende metal heeft zijn uitwerking. De mix van hardcore en metal gaat erin als koek en de heren bewegen zich als jonge honden op het podium. Na twee decennia is er geen spoor van slijtage of verveling. Bij het verzoek van zanger James Jasta om een kledingstuk of iets dergelijks boven het hoofd te zwaaien wordt er door het merendeel meegedaan. Hatebreed weet ook hun optreden uit te bouwen tot een feestje met afsluiter Destroy Everything van het album Supremacy uit 2006.
Tot nu toe staan we al ruim zeven uur op de voeten om alles maar zoveel mogelijk mee te maken. Clutch is, doordat ze iets te laat zijn begonnen, nog bezig met het laatste nummer wanneer Epica besluit om het intro te starten. Zelf zou ik er de voorkeur aan geven om even te wachten maar het instrumentale en bombastische intro wordt vermengd met de decibellen van Clutch. Limburg is op het gebied van Nederlandse bands goed vertegenwoordigd, want ook Epica is vanuit het zuiden afgereisd naar Nijmegen. Met hun mix van gothic en symfonische metal vallen ze erg op in de hele line-up. De band is uiterst professioneel aan het werk en zelfs de bewegingen op het podium lijken afgesproken te zijn. Het is de eerste band die in de volle zon de pyro-elementen gebruikt. Ook bij Epica is het geluid niet optimaal en dat is jammer. Voor mij zou Epica beter tot zijn recht komen op een wat kleiner podium. Op de performance is verder niets aan te merken, maar dat past ook bij deze band die afgelopen week nog de BUMA Rocks Export Award won en later dit jaar het eigen Epic Metalfest op 22 november in Eindhoven organiseert.
Metalcore is naar mijn bescheiden mening een beetje een ondergeschoven kindje op de reguliere festivals. Op Fortarock is gelukkig Impericon met een stand vertegenwoordigd en krijgt het genre met Parkway Drive een belangrijke plaats op het festival. Het optreden start meteen met een confettikanon bij de eerste noten die gespeeld worden. Het geluid staat wat te zacht om meteen te overweldigen, om je omver te blazen. Op het podium en in het publiek is er volop beweging en bij het vallen van de schemering komt de lichtshow van Parkway Drive langzaam goed tot zijn recht. Hoewel het optreden rustig start, bouwt ook deze band het optreden fraai op naar een metalcorefeestje.
Icoon, zanger en bassist Cronos (echte naam Conrad Lant) van Venom kwam en zag dat het goed was. Op Rock Hard presenteerde hij zich nog in een ‘topje’ dat menig styliste nachtmerries bezorgde. Op Fortarock is het een hempje dat zijn bovenlijf siert. Hij is goedgemutst en balt zijn vuisten tevreden bij het betreden van het podium. In de setlist ontbreken nummers van het goede nieuwe album From The Very Depths niet. Zo komen Rise, Long Haired Punks en Grinding Teeth voorbij. Drummer Danté (echte naam: Danny Needham) speelt subliem en de sympathieke gitarist La Rage (echte naam: John Dixon) complementeert dit powertrio dat kwam, zag en overwon.
Afsluiter Slipknot is uniek in zijn soort. Na het album All Hope Is Gone leken ze oppermachtig en waren de shows subliem te noemen. Na het overlijden van bassist (en componist) Paul Gray in 2010 kwam er een beetje de klad in. In de tussentijd heb ik Slipknot twee keer mogen meemaken en dat was goed, maar er miste wat en de band bleef maar hangen in het verlies van Paul Gray. Ook achter de schermen leek er het nodige te rommelen. Afgelopen jaar kwam de band echter keihard terug met het album 5: The Gray Chapter. In het publiek veel aanhangers van deze band en wanneer de eerste tonen klinken, brengt dat een zindering teweeg in het Goffertpark. Van de start is het meteen raak. Slipknot is helemaal terug en in topvorm. Ook zanger Corey Taylor beseft dat wanneer hij het publiek bedankt voor het lange wachten en voor de trouwe aanhang die er staat. Je komt bij het optreden van Slipknot ogen en oren tekort. Alles beweegt op het indrukwekkende podium. Kosten en moeite lijken gespaard en vooral DJ Sid Wilson is buitengewoon actief en hyper. Bassist Alessandro Vendurella en drummer Jay Weinberg passen uitstekend op het podium en zorgen mede voor het onmiskenbare energieke geluid van de band. Van het laatste album komen de nodige nummers voorbij, onder meer IXI, AOV en The Devil In I. Maar nummers als The Heretic Anthem, het opzwepende Psychosocial¸Wait And Bleed en Before I Forget zijn onderdeel van dit fenomenale optreden. Bij Spit It Out blijft het bijzonder (zelfs na ettelijke malen Slipknot) dat nagenoeg alle bezoekers op de hurken gaan om in euforie op te springen bij de zinsnede “Jump the fuck up”. Een ontlading lijkt plaats te maken voor het feest dat Slipknot heet. Ik weet zeker dat deze band zelfs een bevroren mammoet in beweging zou kunnen krijgen. Wanneer in de toegift Sic en Surfacing nog langs komen, weet ik zeker dat Slipknot helemaal terug is.
Fortarock eindigt daarmee in stijl en heeft een hele goede line-up weten neer te zetten. Dat er tijdens Slipknot wat aangeschoten publiek ruzie gaat maken en een vuurtje gaat stoken om de security uit te dagen is jammer, want juist metalfestivals zijn festivals waar eenheid en liefde voor stevige muziek bindend is.
Concluderend is het prachtig weer geweest, was er een gevarieerd affiche met mooie grote namen en vooral indrukwekkende bands, was de korting op de toegangsprijs bijzonder, maar zeker niet nodig geweest en is Fortarock een waardig ‘groot’ metalfestival in Nederland dat de concurrentie aan mag blijven gaan met de buitenlandse festivals. Door misschien toch iets eerder in het jaar te gaan zitten, is het mogelijk om grote namen binnen te halen (want er zijn veel andere festivals rond deze tijd), het festival te laten groeien en metal op de kaart te houden in Nederland.
Ik kijk alvast weer uit naar volgend jaar.
Foto’s door Harm Lourenssen